Fizioterapiyanın Əsas Yöntəmləri
Fizioterapiya müxtəlif texnologiya və üsullardan ibarətdir. Əsas növlər aşağıdakılardır:
1. Manual Terapiya
- Həkim və ya fizioterapevtin əllə etdiyi müdaxilələrdir.
- Masaj, manipulyasiya və toxuma hərəkətləri daxildir.
- Məqsəd: Damar və əzələ axınını artırmaq, spazmları azaltmaq.
2. Elektroterapiya
- Elektrik cərəyanı ilə müalicə üsulları.
- Tətbiqlər:
- TENS (Transkutan Elektrik Sinir Stimulyasiyası): Ağrı idarəsi üçün istifadə edilir.
- Ultrasəs terapiyası: Dərin toxumalarda istilik təsiri ilə ağrının azaldılması və sağalmanın sürətləndirilməsi.
- İontoforez: Dərmanların elektrik vasitəsilə dəriyə nüfuz etdirilməsi.
3. Termoterapiya və Krioterapiya
- Termoterapiya: İstilik vasitəsilə qan dövranının yaxşılaşdırılması və əzələ gərginliyinin azaldılması.
- Krioterapiya: Soyuq tətbiqi ilə şişkinliyin azaldılması və ağrının idarə edilməsi.
4. Hərəkət Terapisi
- Zədə və ya xəstəlik nəticəsində hərəkətliliyi azalmış əzələ və oynaqların bərpası üçün tətbiq edilir.
- Yoga, pilates və ya terapevtik məşqləri əhatə edə bilər.
5. Mekanik Terapiya
- Çəkmə masaları, təkərlər və digər cihazlardan istifadə olunur.
- Məqsəd: Sümüklər, oynaqlar və onurğa üzərində təsir etməkdir.
6. Hidroterapiya
- Su mühitində tətbiq olunan müalicələr.
- İsti su hovuzları və ya su masajı vasitəsilə həyata keçirilir.
- Artrit və digər oynaq xəstəliklərində təsirli üsuldur.
Fizioterapiyanın Tətbiq Sahələri
Fizioterapiya bir çox tibbi vəziyyətlərdə tətbiq olunur:
1. Ortopedik Xəstəliklər
- Sümüklər, əzələlər, bağlar və oynaqlarla bağlı problemlərin müalicəsi.
- Məsələn: Osteoartrit, bel və boyun yırtığı, əzələ zədələri.
2. Nevroloji Reabilitasiya
- Sinir sistemində yaranan problemlərin bərpası.
- Məsələn: İnsult, serebral paralic, Parkinson xəstəliyi.
3. Kardiorespirator Reabilitasiya
- Ürək və ağciyər xəstəliklərində tətbiq olunur.
- Məsələn: Astxit xəstəliklər (KOAH), ürək əməliyyatından sonrakı bərpa.
4. Uşaq Fizioterapiyası
- Uşaqlarda doğuşdan gələn və ya inkişaf pozuntuları ilə bağlı problemlərin müalicəsi.
- Məsələn: Serebral iflic, əzələ distrofiyası, inkişaf gecikmələri.
5. İdman Reabilitasiyası
- İdmanla məşğul olan şəxslərdə zədələrin sağaldılması və qarşısının alınması.
- Əzələ gərginliyi, bağ yırtıqları, qırıq sonrası müalicə.
6. Reabilitasiya Əməliyyatlardan Sonra
- Əməliyyatlar sonrası hərəkətliliyin və funksionallığın bərpası.
- Məsələn: Ortopedik əməliyyatlar (diz, çiyin protezi), onurğa əməliyyatları.
7. Geriatrik Fizioterapiya
- Yaşlı insanlarda hərəkətlilik problemlərinin idarə edilməsi.
- Məsələn: Osteoporoz, tarazlıq pozğunluqları, artrit.
Fizioterapiya Proseduru
- Müayinə və Qiymətləndirmə:
- Fizioterapevt xəstənin vəziyyətini, ağrılarını, hərəkət məhdudiyyətlərini qiymətləndirir.
- Tibb tarixi nəzərə alınır və müalicə planı hazırlanır.
- Müalicə Planının Tətbiqi:
- Fərdi ehtiyaclara uyğun müalicə metodları seçilir.
- Müalicə dövri şəkildə izlənilir və tələblərə uyğun olaraq dəyişdirilə bilər.
- Müalicədən Sonra:
- Xəstələrə evdə davam edə biləcəkləri məşq proqramı verilir.
- Sağlam həyat tərzi və profilaktik tədbirlər tövsiyə olunur.
Fizioterapiyanın Faydaları
- Ağrının azaldılması: Dərmansız ağrının idarə edilməsinə kömək edir.
- Cərrahiyyədən qaçınma: Bəzi hallarda əməliyyata ehtiyac qalmır.
- Reabilitasiya sürətlənir: Əməliyyatdan və ya zədədən sonra sağalma prosesi tezləşir.
- Hərəkətlilik artır: Azalmış funksionallıq və hərəkətliliyi bərpa edir.
- Qarşısının alınması: Yenidən yaranma riskini azaldır.
- Psixoloji dəstək: Fizioterapiya təkcə fiziki deyil, həm də emosional yaxşılaşmaya səbəb ola bilər.
Yan Təsirləri və Məhdudiyyətlər
- Yüngül narahatlıq: Bəzi hallarda terapiya zamanı yüngül ağrı və narahatlıq yarana bilər.
- Müalicənin uğursuzluğu: Xəstənin uyğun olmayan hallarda (məsələn, aktiv infeksiya, ciddi qırıq halları) tətbiqi nəticəsiz ola bilər.
- Fərdi məhdudiyyətlər: Hər xəstə fərqlidir, ona görə də hər üsul hər kəs üçün uyğun olmaya bilər.
Fizioterapiya Kimlərə Uyğundur?
Fizioterapiya hər yaşda insanlar üçün təhlükəsizdir və aşağıdakı hallarda tətbiq edilə bilər:
- Xroniki və kəskin ağrıdan əziyyət çəkənlər.
- Cərrahiyyədən və ya zədədən sonra bərpa dövründə olanlar.
- Hərəkətlilik problemləri ilə qarşılaşan yaşlılar.
- İdmançılar və aktiv həyat tərzi keçirən insanlar.
Fizioterapiya ağrısız, təhlükəsiz və təsirli bir müalicə metodudur. Əgər daha çox sualınız varsa və ya konkret bir vəziyyətlə bağlı məsləhət istəyirsinizsə, kömək etməyə hazıram! 😊